Kader prensibi; Aslî Prensibe bağlı ve tâbi bulunan; kâinatımızda (Madde kâinatı) “kader” olarak tecelli eden, yani icapları kâinatımızda ‘kader mekanizması’ hâlinde işleyen; Aslî Prensibin had ve öz olarak tayin ettiğini gerçekleştirmede, ölçüt (miyar) ve ölçü olarak ‘zaman prensibi’ni kullanan; kâinatdışı ya da kâinat üstü ‘yüksek prensipler’den biridir. (233, 212, 230, 231, 238, 218)
Kader prensibinin kâinattaki akışı: Kader (kader mekanizması)
‘Âlemler’deki zamanı madde ortamlarına bağlayarak o âleme mahsus zaman ve mekân formlarını meydana getiren ve aslî icapların direktifi altında zamanı kullanarak çalışan kader prensibinin kâinattaki akışı “kader”dir (kader mekanizması). (231) Kader prensibinin kâinatta kader mekanizması hâlinde işleyen tecellileri; âlemlerde o âlemlerin imkânlarına göre kader tezahürlerini meydana getirir ki, bunun da âlemlerdeki görünüşü, ‘mekân’ın sonsuz hâl ve durumlarıdır. (233)
Kader prensibinin zaman prensibi ile birlikte yürüyüşü
Kader prensibi kâinattaki fonksiyonunu yaparken Aslî Prensibe tâbi bulunan zaman prensibi ile birlikte yürür. (233) Aslî Prensibin had ve öz olarak tayin ettiğini gerçekleştirmede, kader prensibinin ölçütü (miyarı) ve ölçüsü zamandır. (233) Yani aslî icapların kâinattaki teknik unsuru “kaderdir” (kader mekanizması) ve kader, bu fonksiyonunu “zaman” unsurunun yardımı ile yapar; ölçü olarak onu kullanır. (231) “Zaman” olmasaydı kader prensibi ölçüsüz kalır ve teknik fonksiyonunu ifa edemezdi. (233)
Kaderin Ünite’den aslî icaplar ve aslî zamanla birlikte yayılışı
Kader prensibinin kâinattaki akışı olan kader mekanizması, zaman prensibinin kâinattaki akışı olan aslî zaman ve Aslî Prensibin kâinattaki akışı olan ‘aslî icap’lar, ‘Ünite’de idrakler ile birleşerek vahdeti meydana getirirler. (238) Yüksek kader prensibinin kâinatta kader mekanizması hâlinde tecelli eden icapları, aslî icaplarla ve aslî zamanla birlikte, kâinata Ünite’den süzülerek yayılırlar. (230) Ünite’den süzülerek ‘aslî tesirler’le kâinat içine yayılan kader ve zaman mekanizmalarına ait ‘tesirler’, bu mekanizmaları yürüten kadrolar (Üç ana kadro) dahilinde vazifelenmiş büyük vazife plânlarının (Vazife plânı) kâinatşümûl faaliyetleriyle tatbikat zemini bulurlar. (234)